Ἐνορίες, Ναοί, Μονές
Ὁ Ναός, βρίσκεται στό κέντρο τοῦ Δελβινακίου. Ἀνήκει στόν ἀρχιτεκτονικό τύπο τῆς τρίκλιτης βασιλικῆς. Στό οἰκοδόμημα παρατηροῦνται σήμερα δύο κτιριακές φάσεις. Στήν πρώτη φάση ἀνήκει τό ἀνατολικό τμῆμα τοῦ Ναοῦ, μέ τό Ἱερό καί τό θολοσκέπαστο μέρος τοῦ κυρίως Ναοῦ μέ τούς τέσσερις κίονες. Στή δεύτερη ἀνήκει τό δυτικότερο καί μεταγενέστερο τμῆμα τοῦ κυρίως Ναοῦ, καθώς καί ὁ ὑπερυψωμένος νάρθηκας. Ἐπρόκειτο γιά μιά ἐπέκταση μέ τήν ἀφαίρεση τοῦ ἀρχικοῦ δυτικοῦ τοίχου καί τήν προσθήκη δύο ἀκόμη κιόνων καί δύο πεσσῶν. Ἐξωτερικά ἡ ἡμικυκλική ἁψῖδα ἔχει ἀνακατασκευαστεῖ, ἐνῶ στό μέτωπο τοῦ τοίχου, ψηλότερα, βρίσκεται ἐντοιχισμένος πωρόλιθος μέ τήν ἔνθετη κεραμική χρονολογία «ζρκξ» (1620). Στή βόρεια ἐξωτερική πλευρά διακρίνεται ἡ διαφορά στήν τοιχοποιΐα, ἐνῶ ἡ νότια ἔχει σοβατιστεῖ καί ἔχει προσαρτηθεῖ κατά μῆκος νεότερο χαγιάτι μέ βοηθητικό δωμάτιο. Στίς δύο μακριές πλευρές τοῦ ναοῦ ὑπάρχουν μεγάλα φωτιστικά ἀνοίγματα. Ἐπάνω ἀπό τή θύρα εἰσόδου στή δυτική πλευρά τοῦ ναοῦ σώζεται ἡ ἀνάγλυφη ἐπιγραφή «ΗΓΟΥΜΕΝΕΥΟΝΤΟΣ ΤΟΥ ΥΨΗΛΟΤΑΤΟΥ ΠΑΣΙΑ ΖΑΔΕ / ΒΕΖΗΡ ἈΛΗ ΠΑΣΑ ΤΗ ΣΥΝΚΑΤΑΝΕΥΣΕΙΚΑΙ ἈΔΕΙΑ / ἈΥΤΟΥ ΩΚΟΔΟΜΗΘΗ Ὁ ΘΕΙΟΣ ΟΥΤΟΣ ΚΑΙ / ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΔΑΠΑΝΗ ΜΕΝ ἈΥΤΟΥ ΤΟΥ ΝΑΟΥ / ἘΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΕ ΤΩΝ ΤΙΜΙΩΤΑΤΩΝ ΠΡΟΕΣΤΩΤΩΝ / ΧΩΡΑΣ ΤΗΣ ἈΥΤΗΣ ἘΤΕΙ 1810». Ἐπίσης, στή θύρα τῆς κεντρικῆς εἰσόδου ὑπάρχει καί ἡ ἐπιγραφή «ἘΚΤΙΣΤΑΙ Ὁ ΝΑΟΣ ΤΟ ΠΡΙΝ ΤΟΙΣ ἘΓΧΩΡΙΟΙΣ ἈΧΚ / ΝΥΝ ΔΕ ΤΟΙΣ ἈΥΤΩΝ ΗΥΞΗΘΗ ἈΠΟΓΟΝΟΙΣ ἈΩΙΒ». Τό ἐσωτερικό τοῦ Ναοῦ εἶχε καλυφθεί κατά τόν 19ο αἰῶνα μέ σοβᾶ, ὁ ὁποῖος ἀφαιρέθηκε τή δεκαετία τοῦ 1980, καί ἀποκαλύφθηκε ὁ ζωγραφικός διάκοσμος τοῦ ἀρχικοῦ Ναοῦ. Οἱ τοιχογραφίες τοῦ μεγαλύτερου τμήματος τοῦ Ἱεροῦ καθώς καί μικροῦ μέρους τοῦ κυρίως Ναοῦ ἀνάγονται στόν 17ο αἰῶνα, ἐνῶ ἔχουν ὡς καλλιτεχνικά πρότυπα ἀντίστοιχες τοῦ 15ου αἰῶνα. Στή νότια τοξοστοιχία τοῦ ἀρχικοῦ τμήματος τοῦ κυρίως Ναοῦ ὑπάρχει ἡ ἐπιγραφή «,ἈΧ(Ν)S» (1656). Στά κατώτερα μέρη τοῦ βόρειου καί νότιου τοίχου ὑπάρχει νεότερη ζωγραφική φάση, πού πιθανόν χρονολογεῖται στίς ἀρχές τοῦ 18ου αἰῶνα. Τό ξυλόγλυπτο τέμπλο εἶναι τοῦ 1850, ἐνῶ σώζονται στό Ναό ὁ σταυρός καί τά λυπηρά, πού ἐνδεχομένως ἀνήκουν στό ἀρχικό τέμπλο καί ἀνάγονται στόν 15ο αἰῶνα. Σέ αὐτή τή σύνθεση εἶναι ἐπίσης προσαρτημένα δύο εἰκονίδια Εὐαγγελιστῶν τοῦ 17ου αἰῶνα, πού προέρχονται ἀπό τό Ναό τῶν Ἁγίων Θεοδώρων Δελβινακίου.
Ὁ Ἱερός Ναός, εἶναι μονόχωρος μέ ἐξωνάρθηκα στά δυτικά. Ἐξωτερικά, στήν ἀνατολική πλευρά σχηματίζεται ἡ ἡμικυκλική ἁψῖδα, ἐνῶ καλύπτεται μέ στέγη ἀπό σχιστόπλακα. Ἐπάνω ἀπό τήν βόρεια εἴσοδο ὑψώνεται τό κωδωνοστάσιο, ἐνῶ κατά μῆκος τῶν μεγάλων πλευρῶν ὑπάρχουν μικρά φωτιστικά ἀνοίγματα. Ἐσωτερικά, ἡ ζωγραφική διακόσμηση περιορίζεται μόνο στίς κάθετες ἐπιφάνειες μέ τήν ἀπεικόνιση ὁλόσωμων Ἀγίων.
Ὁ Ἱερός Ναός τῶν Ἁγίων Θεοδώρων ἀνήκει στόν τύπο τοῦ μονόχωρου. Κατά τό δεύτερο μισό τοῦ 20ου αἰῶνα πραγματοποιήθηκαν ἐργασίες ἐπέκτασής του στά νότια. Ἐξωτερικά, στήν ἀνατολική πλευρά, σχηματίζεται ἡ ἡμικυκλική ἁψῖδα, τήν ὁποία διακοσμεῖ ὀδοντωτή ταινία. Ἡ εἴσοδος τοῦ Ναοῦ ἀνοίγεται στό νότιο τοῖχο, ἐνῶ ὑπάρχουν φωτιστικά ἀνοίγματα κατά μῆκος τῆς βόρειας καί ἕνα στή νότια πλευρά. Ἐσωτερικά, στό Ἱερό, κάτω ἀπό τίς τοιχογραφίες τοῦ 18ου αἰῶνα σώζεται παλαιότερο στρῶμα πού εἶναι δύσκολο νά χρονολογηθεῖ. Τό ξυλόγλυπτο τέμπλο τοῦ Ναοῦ ἀποτελεῖται ἀπό δύο διαφορετικά τμήματα τοῦ 17ου καί 18ου αἰῶνα. Φέρει κυρίως ἀνάγλυφη φυτική διακόσμηση, καθώς καί μικρά ζῶα καί πουλιά πού ραμφίζουν καρπούς. Οἱ ἀνάγλυφες λεπτομέρειες ἀποδίδονται μέ χρυσό, ἐνῶ τό βάθος εἶναι πράσινο καί κόκκινο. Ἀπό τό ἀρχικό τέμπλο σώζονται τά βημόθυρα, ὁλόκληρη ἡ σειρά τῶν ἀποστολικῶν, καθώς καί ἡ δεσποτική εἰκόνα τοῦ Ἀγίου Βασιλείου τοῦ 17ου αἰῶνα.
Ὁ Ἱερός Ναός, ἀφιερωμένος στούς Ἁγίους Ταξιάρχες, εἶναι μονόχωρος καί φέρει στέγη ἀπό σχιστόπλακα. Ἐξωτερικά, στήν ἀνατολική πλευρά σχηματίζεται ἡ πολυγωνική ἁψῖδα, βόρεια τῆς ὁποίας ὑπάρχει ἐντοιχισμένη πλάκα πού φέρει τήν ἐγχάρακτη ἐπιγραφή «ἘΙΣ ΜΝΗΜΗΝ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ἈΥΤΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ / ΚΑΙ ἈΓΓΕΛΙΚΗΣ, ΤΟΥ ἈΔΕΛΦΟΥ ἘΥΣΤΡΑΤΙΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ / ΤΕΚΝΩΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΚΑΙ ΜΑΤΘΑΙΟΥ/ ΘΩΜΑΣ Ι. ΓΚΙΩΧΑΣ ΜΕΤΑ ΤΟΥ ΥΙΟΥ ἈΥΤΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ / ΤΟΝ ΝΑΟΝ ΤΟΝΔ ἘΠΕΣΚΕΥΑΣΑΝ ΚΑΙ ΤΟΝ ΠΡΟΤΟΥ ΤΟΥ / ΤΟΙΧΟΝ ἈΝΕΙΓΗΡΑΝ / ἘΝ ἘΤΕΙ ΣΩΤΗΡΙΩ ΑΩиΓ -1893». Ἐσωτερικά ὁ Ναός δέ φέρει τοιχογραφικό σύνολο.
Ἱερά Μητρόπολις Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανῆς καί Κονίτσης Copyright © 2024 All rights reserved.