Μέ ἁπλότητα καί πάνδημη συμμετοχή, ἑορτάσθηκε ἐφέτος στήν Ἁγία Παρασκευή (Κεράσοβο) Κονίτσης, ἡ 110 η ἐπέτειος ἀπό τήν ἀπελευθέρωση τοῦ χωριοῦ ἀπό τόν ὀθωμανικό (τουρκικό) ζυγό (23 Ἰανουαρίου 1913). Ἔχει καθιερωθεῖ νά ἑρτάζεται κάθε χρόνο, τήν πρώτη Κυριακή τοῦ μηνός Αὐγούστου, καθώς τό χωριό εἶναι ὀρεινό καί τόν Ἰανουάριο ἔχει μόνο τούς λιγοστούς μόνιμους κατοίκους.

Τήν Κυριακή 6 Αὐγούστου 2023, οἱ ἐπετειακές εκδηλώσεις ἄρχισαν μέ τόν Ὄρθρο, τήν Θεία Λειτουργία καί τό Ἱερό Μνημόσυνο, ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν ψυχῶν τῶν πεσόντων Κερασοβιτῶν κατά τήν ἀπελευθέρωση τοῦ χωριοῦ τους ἀπό τόν ὀθωμανικό (τουρκικό) ζυγό, καθώς ἐπίσης καί τοῦ Μοναχοῦ Κωνσταντίνου Ζούκα καί τῆς οἰκογενείας αὐτοῦ, στόν Ἱερό Ναό Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, χοροστατοῦντος τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανῆς καί Κονίτσης κ. ΑΝΔΡΕΟΥ. Νωρίτερα στό κήρυγμά του, ὁ Σεβασμιώτατος ἀναφέρθηκε στήν Ἑορτή τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Κυρίου, καθώς καί στήν ἀνάγκη νά μεταμορφωθοῦμε ὅλοι μας, ἀλλάζοντας πρός τό καλύτερο, γιά νά κερδίσουμε, ἐν τέλει, τήν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν.

Μετά τήν ἀπόλυση, μετέβησαν ὅλοι στό Μνημεῖο Πεσόντων τοῦ χωριοῦ, πλησίον τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ. Ἐκεῖ βρίσκονται δύο προτομές ˙ ἡ πρώτη εἰκονίζει τό πρόσωπο ἑνός Κερασοβίτη ἐκείνης τῆς ἐποχῆς, μέ τήν ἐπιγραφή: «ΚΕΡΑΣΟΒΙΤΗΣ ΗΡΩΑΣ – ΜΝΗΜΕΙΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΓΩΝΑ
ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗΣ ΤΩΝ ΚΕΡΑΣΟΒΙΤΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΘΩΜΑΝΙΚΟ ΖΥΓΟ – 23 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 1913» καί ἡ δεύτερη μιά Κερασοβίτισσα, μέ τήν ἐπιγραφή: «Η ΓΕΝΝΗΤΡΑ ΜΑΣ ΚΕΡΑΣΟΒΙΤΙΣΣΑ ΜΑΝΑ …». Ἐκεῖ, μέ τήν ἐπιμνημόσυνη δέηση ὑπό τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανῆς καί Κονίτσης κ. ΑΝΔΡΕΑ, συμπαραστατουμένου ἀπό τόν οἰκεῖον Ἐφημέριο π. Μιχαήλ Παπακώστα, ὁπότε ἔληξαν οἱ σχετικές ἐκδηλώσεις.

Κατόπιν, ἀκολούθησε μικρή δεξίωση στήν κεντρική πλατεῖα, ὅπου καί ἀναλύθηκαν διεξοδικά τά ἱστορικά στοιχεῖα γιά τόν Μοναχό (κατ’ ἄλλους Ἱερομόναχο) Κωνσταντῖνο Ζούκα καί τήν οἰκογένειά του. Αὐτά ἀποδεικνύουν ξεκάθαρα ὅτι καταγόταν ἀπό τήν Ἁγία Παρασκευή
(Κεράσοβο) Κονίτσης καί τό «Ἰωάννης Γούναρης» ἦταν τό ψευδώνυμο, μέ τό ὁποῖο ἔμεινε γνωστός στήν Ἱστορία.

Διαβάζουμε σχετικά, ἀπό διάφορες ἱστορικές πηγές:

«Ὁ Κωνσταντῖνος Ζούκας (Ἰωάννης Γούναρης) καταγόταν ἀπό τά Ἰωάννινα καί ἦταν ἀκόλουθος τοῦ Τούρκου πασά Ὀμέρ Βρυώνη. Κατά τή διάρκεια τῆς πρώτης Πολιορκίας τοῦ Μεσολογγίου, ἦταν ἔμπιστος κυνηγός τοῦ πασά, ἐνώ ἡ οἰκογένειά του βρισκόταν ὑπό τουρκική ὁμηρεία στήν Ἄρτα. Χάρη στήν ἐλευθερία κινήσεων πού τοῦ προσέδιδε ἡ ἰδιότητα τοῦ κυνηγοῦ, πληροφορήθηκε ἀπό τόν Γεώργιο Βαρνακιώτη τό σχέδιο τοῦ τουρκικοῦ στρατοῦ γιά γενική ἔφοδο στό ἀνατολικό τμῆμα τοῦ Μεσολογγίου, πού θά πραγματοποιούταν ξημερώματα τῆς 25 ης  Δεκεμβρίου 1822, ἀνήμερα δηλαδή τῶν Χριστουγέννων. Τό ἀπόγευμα τῆς 24 ης  Δεκεμβρίου, ὁ Κωνσταντῖνος Ζούκας (Ἰωάννης Γούναρης), μετά ἀπό ἔντονη ἐσωτερική πάλη, γνωρίζοντας τίς συνέπειες τῆς ἀπόφασεώς του, γνωστοποίησε στούς Έλληνες, μέσῳ τοῦ γραμματέως τοῦ Ὁπλαρχηγοῦ Μακρῆ, τό τουρκικό σχέδιο. Ὁ Μαυροκορδάτος, μαθαίνοντας τήν εἴδηση, ἐνίσχυσε τήν ἄμυνα τοῦ φρουρίου καί ειδικότερα τή νοτιοανατολική του πλευρά. Ἔτσι, ἡ γενική ἔφοδος ἀπέτυχε καθώς οἱ Μεσολογγίτες στρατιῶτες ἀντί νά βρίσκονται στίς ἐκκλησίες, λόγῳ τῆς ἑορτῆς, ἦταν προετοιμασμένοι καί ἀπέκρουσαν τίς ἐφορμήσεις τοῦ τουρκικοῦ στρατοῦ. Οἱ ὑποψίες ἔπεσαν ἀμέσως στόν Κωνσταντῖνο Ζούκα (Ἰωάννη Γούναρη), καθώς ἦταν Ἕλληνας καί ἕνας ἀπό τούς λίγους πού γνώριζαν τό σχέδιο. Το τίμημα ἦταν βαρύ. Ὁ Ὀμέρ Βρυώνης γιά νά τόν ἐκδικηθεῖ, ἔσφαξε τήν οἰκογένειά του, τήν ὁποία κρατοῦσε αἰχμάλωτη στήν Άρτα.

Ὁ Κωνσταντῖνος Ζούκας, ἀποφάσισε νά κρυφτεῖ στά μέρη τοῦ ὄρους «Ζυγός», σέ μιά σπηλιά στήν περιοχή πού ονομάζεται «Κλεισούρα». Ἡ σπηλιά αὐτή εἶχε χρησιμοποιηθεῖ ὡς καταφύγιο, σύμφωνα μέ τήν παράδοση, καί πρίν περίπου ἕναν αἰῶνα, ἀπό κάποιον Κουμπούρα ἀπό τό χωριό Χρυσοβέργι, ὁ ὁποῖος κατέφυγε ἐκεῖ προκειμένου νά γλυτώσει ἀπό τούς Τούρκους πού τόν καταδίωκαν. Ὅταν μετά ἀπό καιρό ἐπέστρεψε στό σπίτι του, διηγήθηκε στούς συγχωριανούς του ὅτι κάθε βράδυ ἔβλεπε στό σημεῖο πού βρίσκεται σήμερα ὁ Ναός ἕνα φῶς. Οἱ χωριανοί μετέβησαν στό μέρος πού τούς ὑπέδειξε καί ἀνακάλυψαν ἔκπληκτοι τήν εἰκόνα τῆς Παναγίας Ἐλεούσας καί δίπλα πηγή μέ ἁγίασμα. Λόγω αὐτοῦ τοῦ θαυμαστοῦ γεγονότος οἱ ευλαβείς χριστιανοί τῆςπεριοχῆς ἔκτισαν τότε τό πρῶτο ἐκκλησάκι. Αὐτή τήν σπηλιά χρησιμοποίησε καί ὁ Κωνσταντῖνος Ζούκας (Ἰωάννης Γούναρης) γιά νά γλυτώσει ἀπό τήν ὀργή τοῦ Ὀμέρ Βρυώνη. Στό σημεῖο μετέβαιναν κάτοικοι τῶν γειτονικῶν χωριῶν καί βοσκοί οἱ ὁποῖοι, ἀναγνωρίζοντας καί τιμῶντας τό πνεῦμα θυσίας καί τήν γενναιότητά του, τόν προμήθευαν μέ τρόφιμα καί νερό. Ὁ πόνος τοῦ ἥρωα γιά τόν χαμό τῆς οἰκογενείας του ἦταν μεγάλος καί, ἔχοντας χάσει τά πάντα ἐκτός ἀπό τήν πίστη του, ἀποφάσισε νά γίνει καλόγερος, χρησιμοποιῶντας τήν σπηλιά ὡς κελλί.

Ἀναφέρει στό ποίημά του, «Ὁ καλόγερος τῆς Κλεισούρας», ὁ ποιητής Κώστας Κρυστάλλης:

«Ὁ Μερ΄ Πασσάς μαθαίνει τοῦ κυνηγοῦ

τήν προδοσιά καί στήν ἀπελπισιά του,

σάν πῆρε ὁ Κώστας τά βουνά, τοῦ σφάζει τά παιδιά του,

Τόπαν τοῦ Κώστα στά βουνά καί τ΄ ἅρματα πετάει

Καί στῆς Κλεισούρας τό μικρό το ΄ρημοκκλήσι πάει

Καί γίνεται καλόγηρος, ντύνεται ράσα μαύρα…»

Καί σ’ ἄλλο σημεῖο, στό ἴδιο ποίημα:

«Περαστικέ διαβάτη Κιρασοβίτη ἤ Κερασοβίτη,

ὅταν περνᾶς ἀπό τό Μοναστήρι τῆς Κλεισούρας

σταμάτησε ἐκεῖ καί ἄναψε ἕνα κεράκι

γιά τή γενναία ψυχή αὐτοῦ τοῦ Κιρασοβίτη ἀγωνιστή τοῦ 1821,

νά μακαρίσει ἡ ἀγαθούλα ψυχή του,

ὅπως καί τῆς φαμίλιας του.

Θά εἶναι προσκύνημα σεβασμοῦ καί εὐλάβειας

στόν καλόγερο τῆς Κλεισούρας».

Στήν σπηλιά αὐτή, ὁ Κερασοβίτης ἥρωας ἔζησε μακρυά ἀπ’ τόν κόσμο, προσευχόμενος καί ἀσκητεύων. Τό 1837, ἀπό τό σημεῖο ἔτυχε νά περάσει ὁ βασιλιάς Ὄθωνας μέ τήν σύζυγό του Ἀμαλία, ὁ ὁποῖος, πληροφορούμενος ποιός βρίσκεται ἐκεῖ, θέλησε νά συναντήσει τόν ἄνθρωπο πού έσωσε τό Μεσολόγγι. Θέλοντας νά τόν τιμήσει γιά τήν προσφορά του πρός τό Ἔθνος τόν ρώτησε τί ἐπιθυμεῖ νά τοῦ δωρίσει. Ο Κωνσταντῖνος Ζούκας (Ἰωάννης Γούναρης), ἀπέδειξε γιά ἄλλη μιά φορά τό ἦθος του, ἀρνούμενος κάθε ὑλικό ἀγαθό γιά τόν ἑαυτό του ζητῶντας μόνο νά παραχωρηθεῖ στήν Ἱερά Μονή ὅλη ἡ περιοχή ἀπό τήν εἴσοδο ἕως τήν ἔξοδο τῆς Κλεισούρας.

Ἀπό τότε ὁ μοναχός πλέον Κωνσταντῖνος Ζούκας (Ἰωάννης Γούναρης), βγῆκε ἀπό τήν ἀφάνεια καί ἄρχισε νά παρουσιάζεται στούς διαβάτες καί νά καλλιεργεῖ τήν περιοχή, καλλωπίζοντας καί ἀναδεικνύοντας τό μοναστήρι, μέχρι τήν κοίμησή του. Τά ὀστά του, βρέθηκαν τό 1997 στά θεμέλια τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ, κατά τήν ἀνακαίνιση, καί τοποθετήθηκαν μπροστά στήν προτομή του πού υπάρχει στό μοναστήρι.

Αὐτή εἶναι ἡ ἱστορία τοῦ Κωνσταντίνου Ζούκα (Ἰωάννη Γούναρη), τοῦ κυνηγοῦ τοῦ Ὀμέρ Βρυώνη, ὁ ὁποῖος ἀφοῦ θυσίασε γυναίκα καί παιδιά γιά τήν Πατρίδα, φόρεσε τό ἀσκητικό ράσο καί ἐκοιμήθῃ ἐν εἰρήνῃ, ἀφοῦ καί τόν ἀγῶνα τόν καλόν ἠγωνίσατο γιά τήν Ἑλλάδα καί τό Μεσολόγγι.

Ἡ σημερινή Ἱερά Μονή Κλεισούρας, πανηγυρίζει κάθε χρόνο τήν Παρασκευή τῆς Διακαινησίμου, ἑορτή τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς.

(Ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως)