Ὁ ἀοίδιμος Μητροπολίτης Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανῆς καί Κονίτσης κυρός ΣΕΒΑΣΤΙΑΝΟΣ, συνέλαβε τήν ἀκόλουθη ἱδέα: Μετά τά ἐγκαίνια τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ τοῦ «Ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ» (24.08.1975), νά συγκεντρώσεει τά ἐκκλησιαστικά κειμήλια ἀπό τίς ἐνορίες τῶν χωριῶν καί νά τά ἐκθέσει στόν Ἱερό Ναό, στήν Κόνιτσα, καθώς δίπλα του βρισκόταν τότε τό Ἀστυνομικό Τμῆμα Κονίτσης. Μάλιστα συνέταξε σχετική ἐγκύκλιο, τήν ὁποία καί ἀπέστειλε σέ ὅλες τίς Ἐνορίες τῆς Μητροπόλεώς του. Τό ἀποτέλσμα ἦταν νά ὑπάρξει πολύ μεγάλη ἀντίδραση, καθώς κυκλοφοροῦσε ἡ φήμη ὅτι «ὁ Δεσπότης θέλει νά τούς πάρει τά κειμήλια». Ἔτσι ὁ ἀοίδιμος ΣΕΒΑΣΤΙΑΝΟΣ ἀπέσυρε τήν ἐγκύκλιό του γιά νά σταματήσει τήν ἀναταραχή, και να προλάβει τούς καυγάδες πού ὁπωσδήποτε θά ξεσποῦσαν.
Τά χρόνια πέρασαν. Καί ἡ πρόβλεψη τοῦ ἀοιδίμου ΣΕΒΑΣΤΙΑΝΟΥ ἐπαληθεύθηκε στό ἀκέραιο. Τά χωριά ἐρημώνουν συνεχῶς μέ ἀποτέλεσμα ἡ συντριπτική πλειοψηφία τους νά ἔχει λιγότερους ἀπό δέκα μονίμους κατοίκους, ἐνῷ κάποια παραμένουν τέλειως ἄδεια, κατά τούς χειμερινούς μῆνες. Σάν νά μήν ἔφθανε ὅμως αὐτό, ἐμφανίσθηκαν σπεῖρες Ἑλλήνων καί Ἀλβανῶν ἀρχαιοκαπήλων, πού καταληστεύουν τούς Ἐνοριακούς Ἱερούς Ναούς καί τά Ἱερά Ἐξωκκλήσια, ἁρπάζοντας τά ἐκκλησιαστικά κειμήλια. Ἱερά Σκεύη, Ἱερές Λειψανοθῆκες, Ἱερά Εὐαγγέλια, Ἀρτοφόρια, Ἐπιτάφιοι, Κηροπήγια, Ἱερές Εἰκόνες σέ ξύλο καί μουσαμᾶ, ἀπετέλεσαν τήν λεία τους, γιά νά πωληθοῦν στήν συνέχεια σέ ἰδιῶτες συλλέκτες ἤ καί γκαλερί τῆς Ἑλλάδος καί τοῦ ἐξωτερικοῦ. Καί ὅπως ἀσφαλῶς μπορεῖ κανείς νά ἀντιληφθεῖ, ὁ ἐντοπισμός ἀλλά καί ἡ ἐπιστροφή τῶν κλαπέντων εἶναι ἀπό δύσκολη ἕως ἀδύνατη, ἰδιαίτερα ὅταν αὐτά δέν εἶχαν καταγραφῇ καί φωτογραφηθῇ .
Ἡ Ἱερά Μητρόπολη Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανῆς καί Κονίτσης, ξεκίνησε ἕναν τιτάνιο ἀγῶνα. Πρῶτα – πρῶτα συγκέντρωσε σέ ἀσφαλῆ καί φυλασσόμενο χῶρο ὅλα τά ἐκκλησιαστικά κειμήλια τῶν Ἱερῶν Μονῶν, τά ὁποῖα κινδύνευαν περισσότερο. Στήν συνέχεια, ἀνέθεσε σέ κατάλληλο ἄνθρωπο τήν φωτογράφιση ὅλων τῶν ἐναπομεινάντων σέ Ἐνοριακούς Ἱερούς Ναούς καί Ἱερά Ἐξωκκλήσια ἐκκλησιαστικῶν κειμηλίων, ἔτσι ὥστε ἐάν, ὅ μή γένοιτο, κάποια κλαποῦν νά εἶναι εὐκολώτερος ὁ ἐντοπισμός καί ἡ ἐπιστροφή τους. Πέρασαν ὁλόκληροι μῆνες καί αὐτό τό δύσκολο, ἀλλά σπουδαῖο ἔργο, σύν Θεῷ, ὁλοκληρώθηκε.
Ὅμως ἡ Ἱερά Μητρόπολη δέν σταμάτησε ἐκεῖ. Ἀποφάσισε τήν ἀνέγερση Ἐκκλησιαστικοῦ Κειμηλιαρχείου, γιά τήν διαφύλαξη τῶν πάσης φύσεως κειμηλίων, τά
ὁποῖα βρίσκονται μέχρι σήμερα σέ Ἐνοριακούς Ἱερούς Ναούς καί Ἱερά Ἐξωκκλήσια , καί εἶναι ἐκτεθειμένα σέ πολλαπλούς κινδύνους, λόγῳ τῆς δράσεως τῶν ἱεροσύλων ἀρχαιοκαπήλων καί διαρρηκτῶν. Ἔγινε ἡ ἀνάθεση τῆς ἐκπονήσεως τῆς πλήρους μελέτης στόν διακεκριμμένο Ἀρχιτέκτονα Μηχανικό κ. Γεώργιο Πούλιο, σέ συνεργασίαν μέ τά τέκνα αὐτοῦ Ἰωάννη καί Μαρκέλλα, ἐπίσης Ἀρχιτέκτονες Μηχανικούς, Οἱ πρῶτες συζητήσεις ἔγιναν μέ τήν συμμετοχή τοῦ τότε Ὑπουργοῦ Πολιτισμοῦ καί Ἀθλητισμοῦ, Βουλευτοῦ τοῦ Νομοῦ Ἰωαννίνων, κ. Κωνσταντίνου Τασούλα (νῦν Προέδρου τῆς Βουλῆς τῶν Ἑλλήνων), τῆς τότε Γενικῆς Γραμματέως τοῦ ἰδίου Ὑπουργείου κ. Λίνας Μενδώνη (νῦν Ὑπουργοῦ Πολιτισμοῦ), ἐκπροσώπων τῆς Ἐφορείας Ἀρχαιοτήτων Ἰωαννίνων, τῶν Ἀρχιτεκτόνων καί λοιπῶν ἐκπροσώπων τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως.
Κατόπιν διεξοδικῆς καί ἐμπεριστατωμένης ἔρευνας σέ διαθέσιμους χώρους ἐντός τῆς πόλεως τῆς Κονίτσης, ἰδιοκτησίας τόσο τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανῆς καί Κονίτσης, ὅσο καί τοῦ Δήμου Κονίτσης, ἐπελέγη ὡς προσφορωτέρα ἡ θέση στήν ὁποία βρίσκεται μέχρι σήμερα τό Ἐκκλησιαστικό Ἵδρυμα «ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΣΤΕΓΗ ΚΟΝΙΤΣΗΣ», τό ὁποῖο τελεῖ ὑπό τήν διοίκηση καί ἑποπτεία τοῦ οἰκείου Μητροπολίτου, ἐπί οἰκοπέδου ἰδιοκτησίας τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως. Τοῦτο συνέβῃ διότι: 1) Τό ὑπάρχον κτίριο, στό ὁποῖο στεγάζεται μέχρι σήμερα τό Ἐκκλησιαστικό Ἵδρυμα «ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΣΤΕΓΗ ΚΟΝΙΤΣΗΣ», ἀντιμετωπίζει πολλά στατικά προβλήματα, γεγονός τό ὁποῖο τό καθιστᾷ ἐπισφαλές γιά τήν συνέχιση τῆς λειτουργίας αὐτοῦ. 2) Κατά τό ἔτος 1996, ὅταν δύο καταστρεπτικοί σεισμοί ἔπληξαν τήν πόλη καί ἐπαρχία Κονίτσης, τό ἐν λόγῳ κτίριο χαρακτηρίσθηκε ὡς «κίτρινο» κατά τήν ἐπιθεώρηση του ὑπό τῶν ἁρμοδίων κλιμακίων μηχανικῶν κ.λ.π. Ἕκτοτε οὐδεμία ἐργασία ἐπισκευῆς αὐτοῦ πραγματοποιήθηκε. 3) Οἱ στατικές καί γεωλογικές μελέτες οἱ ὁποίες πραγματοποιήθησαν, κατέδειξαν σαφῶς τήν ἀνάγκη ἀρίστης θεμελιώσεως τοῦ ἀνεγερθησομένου κτιρίου. Ἐξ αἰτίας ἄλλωστε τοῦ γεγονότος αὐτοῦ, δέν κατέστῃ δυνατή ἡ προσθήκη ὀρόφου ἐπί τοῦ ὑπάρχοντος κτιρίου. 4) Συνεπείᾳ τῶν ἀνωτέρῳ μελετῶν τό σύνολο τῆς μελετητικῆς ὁμάδος, κατόπιν συμφώνου γνώμης τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανῆς καί Κονίτσης κ. ΑΝΔΡΕΟΥ, κατέληξε στήν ἀπόλυτη ἀνάγκη κατεδαφίσεως τοῦ ὑπάρχοντος κτιρίου, στό ὁποῖο στεγάζεται μέχρι σήμερα τό Ἐκκλησιαστικό Ἵδρυμα «ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΣΤΕΓΗ ΚΟΝΙΤΣΗΣ», καί τήν ἀνέγερση συγχρόνου κτιρίου μέ ὅλες τίς ἀπαραίτητες καί νόμιμες προδιαγραφές γιά τήν λειτουργία Ἐκκλησιαστικοῦ Κειμηλιαρχείου – Πνευματικῆς Στέγης, ἀνήκοντος ἀποκλειστικά στήν Ἱερά Μητρόπολη Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανῆς καί Κονίτσης. Τέλος, υἱοθέτησε τήν πρόταση τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου κ. ΑΝΔΡΕΟΥ τό νέο Ἵδρυμα νά ὀνομασθῇ: «ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΝ ΚΕΙΜΗΛΙΑΡΧΕΙΟΝ “ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΧΑΤΖΗΣ” – ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΣΤΕΓΗ ΚΟΝΙΤΣΗΣ». Ἡ πρότασις αὐτή ἔγινε δεκτή καί ἀπό τήν Περιφέρεια Ἠπείρου, ἡ ὁποία ἄλλαξε τήν ὀνομασία τοῦ ἔργου. Τοῦτο προτείνεται γιά τούς κάτωθι λόγους: α) Ὁ ἀοίδιμος Μητροπολίτης Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανῆς καί Κονίτσης κυρός Χριστοφόρος Χατζῆς (1956 – 1967), ὑπήρξεν ὁ ἐμπνευστής τῆς ἀνεγέρσεως τοῦ ὑφισταμένου κτιρίου τῆς «Πνευματικῆς Στέγης Κονίτσης», ἐπί οἰκοπέδου δωρηθέντος ὑπό τοῦ Δήμου Κονίτσης, καί ἐν συνεχείᾳ προχώρησε στήν κατασκευή αὐτῆς. Καθ’ ὅσον, πεντήκοντα περίπου ἔτη μετά τήν κοίμηση αὐτοῦ, οὐδέποτε τιμήθηκε στήν ἐπαρχία τήν ὁποία ἐπί σειράν ἐτῶν διηκόνησε, πιστεύεται ὅτι ἔφθασε ἡ κατάλληλη στιγμή πρός τοῦτο. β) Ἡ «Πνευματική Στέγη Κονίτσης» συνεστήθῃ ὡς Ἐκκλησιαστικό Ἵδρυμα ὑπό τοῦ ἀοιδίμου Μητροπολίτου Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανῆς καί Κονίτσης κυροῦ Σεβαστιανοῦ Οἰκονομίδη (1967 – 1994), καί λειτουργεῖ μέχρι σήμερα. Ὅθεν πιστεύεται, ὅτι καί μετά τήν ἀνέγερση τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Κειμηλιαρχείου, θά πρέπῃ αὐτό νά λειτουργῇ ὡς Ἐκκλησιαστικό Ἵδρυμα.
Ἡ Περιφέρεια Ἠπείρου, κατόπιν ἀόκνων καί ἐπί σειράν ἐτῶν ἐνεργειῶν τοῦ Περιφερειάρχου κ. Ἀλεξάνδρου Καχριμάνη, ἐργάσθηκε διά τῶν ἁρμοδίων ὑπηρεσιῶν αὐτῆς, γιά τόν ἔλεγχο καί τήν συμπλήρωση τῶν ὑποβληθέντων σέ αὐτήν μελετῶν. Ἐν τέλει, ἐξασφάλισε τίς ἀναγκαῖες πιστώσεις γιά τήν ὑλοποίηση τοῦ ὅλου ἔργου. Συγκεκριμμένα, θα πραγματοποιηθῇ ἡ ἀνέγερση τοῦ νέου κτιρίου, ἡ συντήρηση τῶν πᾶσης φύσεως ἐκκλησιαστικῶν κειμηλίων καί ἡ ἀνάδειξη αὐτῶν μέσῳ τῆς τοποθετήσεώς τους σέ κατάλληλες προθῆκες. Ἐπίσης ἔχει ληφθεῖ μέριμνα γιά τήν ἐγκατάστηση τῶν ἀναγκαίων βοηθητικῶν ὑποδομῶν. Τέλος, ἡ Ἐφορεία Ἀρχαιοτήτων Ἰωαννίνων, σέ ἄριστη συνεργασία μέ τήν μελετητική ὁμάδα, ἐργάσθηκε γιά τήν σύνταξη τόσο τῆς μουσειολογικῆς μελέτης, ὅσο καί τῶν προγραμματικῶν συμβάσεων, τῶν λίαν ἀπαραιτήτων γιά τήν πραγματοποίηση τοῦ μοναδικοῦ αὐτοῦ ἔργου.
